Στιγμιότυπα από την ιστορία της ΓΣΕΒΕΕ
Κατά τη διάρκεια των 100 χρόνων της πορείας της ΓΣΕΒΕΕ υπήρξαν πολλές «στιγμές» που σημάδεψαν την ιστορία της. Απεργιακές κινητοποιήσεις, δολοφονίες, διασπάσεις, συγχωνεύσεις, ζητήματα που ταυτίστηκαν με τον επαγγελματοβιοτεχνικό και εμπορικό κόσμο κ.ά. έπαιξαν ξεχωριστό ρόλο, αφήνοντας ανεξίτηλα σημάδια. Ορισμένες από αυτές αντικατοπτρίζουν μια ολόκληρη εποχή, άλλες μία τομή και άλλες μία κατάσταση, αφήνοντας το στίγμα τους.
Η απεργία της 10ης Μαρτίου 1927
Τον Μάρτιο του 1927, την εποχή που η χώρα έψαχνε ακόμη να βρει λύσεις για την αποκατάσταση των εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων από τη Μικρά Ασία και οι κυβερνήσεις διαδέχονταν η μία την άλλη, σημειώθηκε η πρώτη μεγάλη απεργία των επαγγελματοβιοτεχνών που οργανώθηκε από τη ΓΣΕΒΕΕ. Η οικουμενική κυβέρνηση Ζαΐμη είχε ανακοινώσει την αύξηση του ενοικιοστασίου, νέα φορολογικά μέτρα και έναν νόμο περί αισχροκέρδειας που σαφώς έπληττε τους μικρομεσαίους. Έτσι οργανώθηκε το Α΄ Πανεπαγγελματικό Συνέδριο της ΓΣΕΒΕΕ και η απεργία, για την οποία κινητοποιήθηκαν 2.000 συνδικαλιστικά στελέχη. Το μέγεθος της απεργίας ξεπέρασε κάθε προηγούμενο σε συμμετοχή και είχε ως αποτέλεσμα τις βίαιες συγκρούσεις με την αστυνομία, οι οποίες οδήγησαν στον θάνατο τριών ανθρώπων των Γεώργιο Γεράλδη, Μιχάλη Κοντό, Κόδρο Μπενούκα και στον τραυματισμό τουλάχιστον άλλων έντεκα. Η 10η Μαρτίου θα μείνει ως σταθμός στην ιστορία της ΓΣΕΒΕΕ και θα εορτάζεται τα επόμενα χρόνια ανελλιπώς.
Η ίδρυση Πανελληνίου Ενώσεως Ατυχησάντων Εμπόρων και Βιομηχάνων, 1936
Το 1936 τα σημάδια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 1929-30 και της συνεπακόλουθης χρεωκοπίας της Ελλάδας το 1932 θα είναι ακόμη ορατά. Η ίδρυση της Πανελληνίου Ενώσεως Ατυχησάντων Εμπόρων και Βιομηχάνων το ίδιο έτος θα είναι μία μόνο από τις πολλές πρωτοβουλίες που είχε αναλάβει ο εμποροβιοτεχνικός συνδικαλιστικός κόσμος προκειμένου να σταθεί στο πλευρό όσων επλήγησαν από την κρίση.
Οι δολοφονίες των Καβράκου και Πετράκη, 1946
Ο επαγγελματοβιοτεχνικός κόσμος δεν θα μείνει ανεπηρέαστος από τον εμφύλιο πόλεμο. Πολλά μέλη σωματείων και ομοσπονδιών θα βρεθούν σε τόπους εξορίας, ενώ άλλοι θα συστρατευτούν με τον Εθνικό Στρατό. Το 1946 θα σημαδευτεί από τις δολοφονίες αρχικά «από μέλη τρομοκρατικής ομάδος» του πρόεδρου της Ομοσπονδίας των Τρικάλων Καβράκου και του γραμματέα της ΓΣΕΒΕΕ και γραμματέα της Ομοσπονδίας Βιοτεχνικών Σωματείων Μαγνησίας Θεμιστοκλή Πετράκη, λίγο μετά το πρώτο μεταπολεμικό συνέδριο της ΓΣΕΒΕΕ.
Η πρώτη ιδιόκτητη έδρα της ΓΣΕΒΕΕ
Τον χειμώνα του 1955, την εποχή της ανασυγκρότησης της χώρας και των απεργιακών κινητοποιήσεων των επαγγελματοβιοτεχνών, η ΓΣΕΒΕΕ θα εγκαινιάσει τα πρώτα της ιδιόκτητα γραφεία στην οδό Χαλκοκονδύλη 1, στην Αθήνα. Για καιρό η ΓΣΕΒΕΕ συστεγαζόταν με την Ομοσπονδία Επαγγελματιών Αθήνας, λόγω των οικονομικών δυσκολίων, όμως οι εισφορές που άρχισαν να καταβάλλουν μεταπολεμικά οι ασφαλισμένοι του ΤΕΒΕ υπέρ της ΓΣΕΒΕΕ βοήθησαν ώστε να αποκτήσει η Συνομοσπονδία μια οικονομική αυτονομία και να μπορέσει να επενδύσει στις τόσο απαραίτητες, ακόμη και σε συμβολικό επίπεδο, κτιριακές της υποδομές.
Ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ υφυπουργός Εμπορίου, 1973
Η εκλεγμένη διοίκηση της ΓΣΕΒΕΕ υπό τον Ιωάννη Μπερνίτσα θα καθαιρεθεί από τη Χούντα το 1968 και στη θέση της θα διοριστεί νέα υπό το Σπύρο Βλαχάκη. Σφραγίζοντας το έλεγχο και την επίδραση που ήθελε να ασκεί η δικτατορία στους επαγγελματοβιοτέχνες, τον Οκτώβρη του 1973 ο Βλαχάκης θα διοριστεί υφυπουργός Εμπορίου. Κατά τη διάρκεια της επταετίας το περιθώριο για ελεύθερη έκφραση απόψεων και διεκδικήσεις θα παραμείνει περιορισμένο, καθώς Συνέδρια και Γενικές Συνελεύσεις αναβάλλονταν με αποφάσεις του στρατού.
Εκδημοκρατισμός του συνδικαλισμού, 1984
Μεταπολιτευτικά τα αιτήματα για εκδημοκρατισμό του συνδικαλισμού, εκκαθάριση των μητρώων, απομάκρυνση των φιλοχουντικών με ταυτόχρονες αλλαγές στις διαδικασίες εκλογών θα απασχολήσουν τον κόσμο των επαγγελματοβιοτεχνών. Θα πρέπει ωστόσο να φτάσουμε στο 1984, για να ψηφιστεί το σχετικό νομοσχέδιο της κυβέρνησης και να εισέλθει στην τελευταία του φάση το αίτημα για εκδημοκρατισμό των συνδικαλιστικών οργανώσεων. Τα αιτήματα για απλή αναλογική, παύση των σωματείων-σφραγίδα και των πελατειακών σχέσεων με το κράτος κ.ά. θα επανατεθούν και θα αλλάξουν για πάντα τη φυσιογνωμία του συνδικαλισμού.
Η αλλαγή στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας
Μέχρι το 1990 οι διαπραγματεύσεις για τη σύναψη Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας του ιδιωτικού τομέα στην ουσία ελέγχονταν και καθοδηγούνταν από το κράτος, οι δε κοινωνικοί εταίροι, παρότι συμμετείχαν, σπανίως έπαιζαν καθοριστικό ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα. Η κατάσταση αυτή μεταβλήθηκε με τον Ν. 1876/1990 −«Ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις και άλλες διατάξεις»−, ο οποίος κατήργησε την υποχρεωτική κρατική διαιτησία και ανέθεσε στους φορείς εργοδοτών και εργαζομένων την ευθύνη των συμβάσεων. Στα χρόνια των μνημονίων η ΕΓΣΣΕ θα καταστρατηγηθεί πολλές φορές, με σημείο καμπής την 6η πράξη του υπουργικού συμβουλίου του 2012, και θα πρέπει να φτάσουμε στο 2018 για να επανέλθουμε σε μια μορφής κανονικότητα και στις ελεύθερες διαπραγματεύσεις.
